INTRODUCIÓN DE POLIGLUCÓSIDOS DE ALQUILO

Os glucósidos alquilicos constan dun residuo alquilo hidrófobo derivado dun alcohol graxo e unha estrutura de sacárido hidrófilo derivada da D-glicosa, que están unidos por un enlace glicosídico. Os glucósidos alquilicos mostran residuos alquilo con aproximadamente átomos C6-C18, do mesmo xeito que a maioría dos surfactantes doutras categorías de substancias, por exemplo os coñecidos éteres de alquilpoliglicol. A característica destacada é o grupo principal hidrófilo, constituído por estruturas de sacáridos cunha ou varias unidades de D-glicosa interligadas glicosidicamente. Dentro da química orgánica, as unidades de D-glicosa derivan dos carbohidratos, que se atopan amplamente na natureza en forma de azucres ou oligo e polisacáridos. É por iso que as unidades de D-glicosa son unha opción obvia para o grupo principal hidrófilo dos surfactantes, xa que os carbohidratos son materias primas renovables practicamente inesgotables. Os glucósidos alquilicos pódense representar dun xeito simplificado e xeneralizado mediante a súa fórmula empírica.

A estrutura das unidades de D-glicosa mostra 6 átomos de carbono. O número de unidades de D-glicosa nos poliglucósidos de alquilo é n=1 nos monoglucósidos de alquilo, n=2 nos diglucósidos de alquilo, n=3 nos triglucósidos de alquilo, etc. Na literatura, as mesturas de glucósidos de alquilo con diferentes números de unidades de D-glicosa adoitan denominarse oligoglucósidos de alquilo ou poliglucósidos de alquilo. Aínda que a designación "oligoglucósido de alquilo" é perfectamente precisa neste contexto, o termo "poliglucósido de alquilo" adoita ser enganoso, xa que os poliglucósidos de alquilo surfactantes raramente conteñen máis de cinco unidades de D-glicosa e, polo tanto, non son polímeros. Nas fórmulas dos poliglucósidos de alquilo, n denota o número medio de unidades de D-glicosa, é dicir, o grao de polimerización n, que adoita estar entre 1 e 5. A lonxitude da cadea dos residuos de alquilo hidrófobos está tipicamente entre X=6 e X=8 átomos de carbono.

O xeito en que se fabrican os alquilglucósidos surfactantes, en particular a escolla das materias primas, permite unha ampla variación dos produtos finais, que poden ser alquilglucósidos quimicamente puros ou mesturas de alquilglucósidos. Para os primeiros, neste texto aplícanse as regras convencionais de nomenclatura utilizadas na química dos carbohidratos. As mesturas de alquilglucósidos empregadas con frecuencia como surfactantes técnicos adoitan recibir nomes triviais como "alquilpoliglucósidos" ou "APG". No texto ofrécense explicacións cando é necesario.

A fórmula empírica non revela a estereoquímica complexa nin a polifuncionalidade dos glucósidos de alquilo. Os residuos de alquilo de cadea longa poden posuír esqueletos de carbono lineais ou ramificados, aínda que a miúdo se prefire aos residuos de alquilo lineais. Quimicamente falando, todas as unidades de D-glicosa son polihidroxiacetais, que adoitan diferir nas súas estruturas de aneis (derivables de aneis de furano de cinco membros ou pirano de seis membros), así como na configuración anomérica da estrutura acetal. Ademais, existen varias opcións para o tipo de enlaces glicosídicos entre as unidades de D-glicosa dos oligosacáridos de alquilo. Particularmente no residuo de sacárido dos poliglucósidos de alquilo, estas posibles variacións levan a estruturas químicas múltiples e complexas, o que fai que a designación destas substancias sexa cada vez máis difícil.